Travel Sensibly

Bij Japan hebben veel Nederlanders het beeld dat het een enorm modern land is met veel gimmicks. Dit is voor een deel waar en er zijn een aantal dingen waar Nederland ook wat aan zou hebben. Toch zijn er ook een aantal vreemde dingen in dit land waarbij ze kiezen voor een ouderwetse oplossing voor een aantal problemen. Laten we een paar leuke gevallen (voor- en nadelen) behandelen.

Automaten

In werkelijk elke straat tref je automaten aan in Japan. Er schijnt er zelfs een op de top van Mount Fuji te staan. De meeste automaten bieden een selectie aan dranken, maar we hebben ook ijs automaten gezien. En de Japanse sim-kaart van Oliver komt uiteraard ook uit een automaat. De automaten zoals we in Nederland vooral hebben, met snoep, zijn er een stuk minder. Het mooie van de Japanse automaten is dat sommige ook warme dranken uitspugen. Een flesje verwarmde koffie kan je krijgen voor 130 yen (ongeveer een euro). Het smaakt nog best prima ook! Ik zou die automaten ook wel in Nederland willen treffen op meer plaatsen.

Beleefdheid en regeltjes volgen

Omdat Japan voor het grootste deel ontzettend drukbevolkt is, moesten ze een manier bedenken om met elkaar te leven op weinig vierkante kilometers. Voor het grootste gedeelte hebben de Japanners het opgelost door ontzettend veel rekening met elkaar te houden. Dit was voor mij de grootste verrassing, omdat ik gewend ben aan de Nederlandse houding die veel individualistischer is. Wil je proberen in de ochtendspits in de Intercity van Utrecht naar Amsterdam te komen, dan moet je je ellebogen gebruiken. In Japan ga je netjes in de rij staan en wacht je tot het je beurt is om in te stappen (of door een personeelslid in de trein geduwd te worden). Je staat wel ontzettend opgepropt in de trein, maar het is een eerlijk systeem. Overigens ga je ook in de rij staan voor restaurants en zelfs bij het stoplicht om de weg over te steken. In de trein is het ook verboden om met je mobiel te bellen en er zijn ook stickers waarop gewaarschuwd wordt andere passagiers niet lastig te vallen met bijvoorbeeld het te luid tikken van je toetsenbord! Mensen praten over het algemeen op gedempte toon tegen elkaar in openbare ruimtes en alles komt heel beschaafd en ordentelijk over, soms op het onwerkelijke af.

Dit brengt mij dan ook gelijk op het nadeel van al die regeltjes. Het voelt als een keurslijf. Ik krijg de neiging om door rode stoplichten te gaan lopen en voor te dringen als het totaal nergens op slaat om voor iets in de rij te gaan staan (om over te steken bijvoorbeeld). Ik heb zin om te schreeuwen als het ergens onnatuurlijk stil is. De Nederlander in mij is springlevend en ik denk dat ik uiteindelijk toch onze stijl het fijnste vindt. Minder structuur en eerlijkheid, maar wel meer spontaan en schijt hebben aan regels als het nergens op slaat.

Geluidjes

Ze houden echt van leuke geluidjes in Japan. De treinen hebben grappige tunes voordat ze aan de aankondiging beginnen en de tunes verschillen per shinkansen-lijn. Op de perrons klinken vaak mechanische vogelgeluiden. Ik breek mijn hoofd over waarom er nep vogeltjes moeten klinken op de perrons en behalve een ‘het doet aan de natuur denken’ heb ik er geen theorieën over.

Op andere plekken heerst een oorverdovend lawaai. Bij Japan denken veel mensen ook aan de arcade-hallen en die zijn er in de grote steden zeker te vinden. Ze zijn vaak meerdere verdiepingen en het lawaai van alle spel computers is oorverdovend. Helaas kan je alleen de spellen spelen die je al kent, want alle instructies zijn natuurlijk in het Japans.

De WC

Ik wil thuis ook een Japans toilet. De meeste WC’s hebben een verwarmde toiletbril! Dat is echt heerlijk als het buiten koud is en je parkeert je derrière op het toilet. Ook kan je om je vieze geluiden te maskeren het toilet geluid laten maken, meestal een klaterende waterval met vogeltjes op de achtergrond. Kan je ongestoord je ding doen! Ben je klaar, dan kan je kiezen uit allerlei bidet functies om je kontje schoon te spoelen. De luxe toiletten hebben ook een droger die je billen weer droog fohnt. Top.

Soms is het wel een uitdaging om door te spoelen, want die knop zit steeds op een andere plek. Soms aan de zijkant van het toilet, soms aan de muur, soms doet 'ie het automatisch en soms zit het op het bedieningspaneel, maar dat is in het Japans…

Overigens zijn de openbare toiletten in Japan echt top. Dat lijkt misschien niet zo belangrijk, maar ik ben een veel-plasser en het is een opluchting dat er op heel veel plaatsen toiletten zijn en dat ze altijd schoon zijn. En gratis!

Treinen

De treinen rijden op tijd. Moet ik er meer over zeggen? Vergeleken met Nederland is het een verademing. Als een shinkansen (de hogesnelheidstrein) het perron komt binnenglijden sta je wel even met bewondering te kijken. Wat een mooie treinen. Je hebt veel beenruimte, een stroompunt en een tafeltje, om de zoveel tijd komt er een koffie dame langs en de toiletten zijn schoon. En je gaat supersnel. Het kost wel een rib uit je lijf, zelfs met de JR Railpass, maar het is het waard.

Mensen > automatisering

Wat mij dus enorm verbaasde in het trein systeem (en op meer punten) is dat er heel veel handmatig gebeurd. Het begon al bij de aanschaf van de JR Railpass. Tegenwoordig kun je die ook in Japan ter plaatse kopen als proef. Mijn eerste gedachte is ‘waarom kon dat überhaupt al niet’ en daar begint het pas. Wij zijn een half uur bezig geweest om de pas aan te schaffen en hebben daarmee drie, uiterst geduldige, dames bezig gehouden.

De pas is een papieren boekje ter grootte van een paspoort, waarom geen elektronische pas? Het is nogal een aanschaf dus die wil je het liefst betalen met je credit card, maar dat kan dus niet (onze Mastercards werden niet geaccepteerd). Bijna overal wil men cash. De Railpass moet je ook echt niet kwijtraken, want dan heb je pech; je krijgt geen nieuwe.

Als je een reservering wilt maken voor een shinkansen kan dat niet online, maar moet je naar een loket. Als je meer dan 3 dagen van tevoren een trein wilt reserveren kan dat wel online, maar dan moet je alsnog naar een loket om het papieren kaartje op te halen dus dat biedt ook niet veel voordeel. Bij een reservering krijg je een stempel in je boekje, hoe heerlijk.

Omdat het een papieren boekje is kan je niet door de poortjes en moet je langs de bemande poort. Bij ieder station, hoe lullig klein ook, staat dus heel de dag door iemand bij een van de poortjes om kaartjes te controleren. Kan je je dat voorstellen in Nederland? Een Nederlandse railpass voor toeristen zou gewoon online gekocht moeten worden en waarschijnlijk een soort OV chipkaart zijn.

In Japan gooien ze voor heel veel dingen die al lang online geregeld zouden kunnen worden nog steeds liever mensen er tegenaan (is Melkert soms naar Japan verhuisd?). Ik bedoel, er zijn banen in het treinwezen hier die bestaan uit op het perron rondlopen en in een microfoon omroepen dat er een trein aankomt en waar die naartoe gaat (terwijl dat op het bord boven je staat). Waarom ze veel dingen niet weg automatiseren zal vast een reden hebben, maar ik vond het wel vermakelijk om te observeren. Ergens was het ook wel een mooie ervaring om 30 minuten de geduldige aandacht te krijgen van drie dames voor de aanschaf van de Railpass. Dat zou in Nederland gewoon niet kunnen. Het voelde als een belevenis die in Nederland al ouderwets is, als je begrijpt wat ik bedoel. Ooit gaat dit ook veranderen in Japan en ik ben blij dat ik het nog op deze manier heb mogen meemaken.

NL moderner dan Japan?

Is Japan dus moderner dan Nederland? In bepaalde opzichten absoluut niet! Je loopt weer met een portemonnee rond die dik is van de flappen in plaats van dat je je pinpas even trekt. Veel dingen voelen erg traditioneel, in Nederland zijn we veel rigoreuzer in het moderniseren van zaken. Die tegenstelling in Japan is ergens ook wel charmant. De tradities aan de ene kant en de moderniteit van bijvoorbeeld de hogesnelheidstreinen aan de andere kant. En zie je nou overal robots in Japan? Sorry dat ik je moet teleurstellen, maar nee! En de robots die je ziet, zijn van het type op het plaatje hieronder.